“Never waste a good crisis.”
“Deze veel geciteerde uitspraak van de Amerikaanse econoom Milton Friedman is zeker niet alleen van toepassing op de economische crisis waarin we nu verkeren” schreef ik in 2011. Ook nu willen we graag de crisis als een kans zien. Misschien zijn er wel paralellen te trekken tussen de crisismomenten in je persoonlijke ontwikkeling en de crises waar we als samenleving doorheen gaan. Van rups naar vlinder?
Hieronder mijn blog uit 2011.
Crisis als persoonlijke groei
In de jaren ’70 of ’80 hoorde ik van het bestaan van de midlife crisis. Ik vermoed dat oudere generaties daar niet zo’n last van hadden. Het leven was hard en halverwege de balans opmaken en bedenken hoe je verder zou willen of het roer helemaal omgooien …. Ik vermoed dat de meeste mensen teveel bezig waren met overleven en – na de oorlog – met de wederopbouw.
Ergens in het afgelopen decennium kwam de quarterlife crisis in zwang – en dat bedoel ik niet cynisch als modeverschijnsel. Jonge mensen rond de 30 worstelen met existentiële vragen. Zit ik op het goede spoor / is dit alles / hoe geef ik zin aan mijn bestaan?
Recent hoorde ik dat er rond je 57e/ 58e levensjaar ook een overgangsmoment is. Ik herken dat voor mijzelf inderdaad als een leeftijd waarop ik – voor het eerst in mijn leven – in een stevige crisis terecht kwam. De crisis resulteerde in persoonlijke groei.
Ik schreef toen op mijn blog:
“Persoonlijke groei, ontstaan op de puinhopen maar daardoor zo krachtig dat het bestand is tegen alles. Persoonlijke groei ontstaat door succes of door tegenslag. De eerste is kwetsbaar. De laatste is onaantastbaar. Sterk als het leven, sterk als de dood.”
De betekenis van crises
Nadenkend over de betekenis van crises in het leven kwam het beeld van de rups die een vlinder wordt. Als de vlinder uit zijn cocon wil breken dan is dat een hele strijd. Help je de vlinder erbij dan blijken zijn vleugels niet sterk genoeg om te vliegen.
Mensen hebben ook weerstand en strijd nodig om te worden wie ze zijn en voluit te leven. De overgang tussen levensfasen markeert de momenten waarop die strijd zich kan aandienen. Uitgaand van levensfasen van zeven jaar is er zo’n moment bij 14 jaar (puberteit), bij 28 jaar de quarterlife crisis, bij 42 jaar de midlife crisis en bij 56 jaar zoiets als de ‘driekwartlife’ crisis. Ik vermoed dat, naarmate je ouder bent als de eerste echte crisis zich aandient, deze ook harder zal aankomen. Het gaat dan niet meer om het vinden van je richting, of de balans opmaken. Het accent komt dan te liggen bij het leven onder ogen zien dat je niet geleefd hebt.
Crisis als noodzakelijke voorwaarde voor persoonlijke groei?
De les die je hieruit zou kunnen trekken, is dat je in je jeugd tegenwerking moet ondervinden. Zoals de vlinder die zich uit de cocon werkt en daarmee zijn vleugels traint. Als dit klopt, zou het wel eens kunnen betekenen dat het feit dat zich in deze tijd meer crisismomenten aandienen, veroorzaakt wordt door een teveel aan pamperen van jongere generaties. Ouders die het druk hebben met de werkstukken van hun kinderen kunnen daar maar beter mee stoppen (sowieso is het belangrijk dat kinderen getraind worden om zelf verantwoordelijkheid te nemen). Ouders die jaren sparen om de kinderen schuldenvrij door hun studie te helpen … bewijzen zij hun kinderen hiermee een dienst?
Ik plaagde mijn kinderen, als ze het ergens niet mee eens waren, nog wel eens met de opmerking dat iedereen recht heeft op zijn eigen jeugdfrustraties. Misschien is dat wel meer waar dan ik toen dacht.
Is het tijd voor een nieuw generatieconflict; voor ouders die tegenover i.p.v. naast hun kinderen gaan staan?
Tot zover mijn blog uit 2011.
Crisis als noodzakelijke voorwaarde voor groei als samenleving?
Het is niet mijn bedoeling om het lijden aan het virus te bagatelliseren. Niet als jij of de jouwen ernstig ziek zijn of erger en ook niet als je het financieel zwaar te verduren hebt.
Maar nu we zijn stilgezet en tijd hebben (gehad) om te reflecteren op onze persoonlijke keuzes en de keuzes die we als samenleving maken, wat zijn dan de conclusies? Is het tijd voor andere politieke keuzes? Zijn we bereid om terwille van de planeet en de mensheid een stapje terug te doen in plaats van de vanzelfsprekendheid van meer economische groei?