Donuteconomie

Ik ben enthousiast over het boek Donuteconomie van Kate Raworth en kom veel lezenswaardige gedachten, inzichten en feiten tegen. Ik wil er hier graag een aantal van delen.

De econoom Robert Frank laat zien hoe onze omgeving onze denkbeelden over de menselijke natuur beïnvloedt. Uit onderzoek (in Duitsland) blijkt dat economiestudenten gemakkelijker te corrumperen zijn – namelijk bereid zijn om een partijdig antwoord te geven – als dit hen persoonlijk voordeel oplevert. Uit onderzoek in de VS blijkt dat economiestudenten welwillender denken over egoïstisch gedrag van zichzelf en anderen.
De studie economie trekt niet alleen ego-gerichte mensen aan maar het werkt ook andersom. Derdejaarsstudenten in Israël bleken altruïstische waarden als behulpzaamheid, eerlijkheid en loyaliteit veel minder belangrijk te vinden dan de eerstejaars.
De studie van het inzicht dat gedrag vooral gedreven wordt door financiële prikkels en eigenbelang blijkt bepaalde mensen aan te trekken maar werkt ook als een ‘selffulfilling prophecy’. Je waardensysteem wordt beïnvloed door je omgeving.

Cultuur

Bovenstaande doet mij denken aan het boek van Joris Luyendijk: ‘Dit kan niet waar zijn’. Hij beschrijft van binnenuit hoe de ‘bedrijfscultuur’ in de Londense financiële wereld mensen vervormt. Waar het in eerdergenoemde studies voorzichtig begint, wordt het beangstigend hoe mensen in de wereld van het grote geld het zicht op de realiteit verliezen.
Het effect van selffulfilling prophecy wordt ook zichtbaar in het onderzoek dat Raworth aanhaalt naar een model dat toegepast werd bij de handel in financiële derivaten. De voorspellingen bleken in eerste instantie sterk af te wijken van de werkelijke handelsprijzen. Binnen enkele jaren was de voorspelling uitermate nauwkeurig – zonder dat het rekenmodel was aangepast. Het bleek dat de handelaren uitgingen van de betrouwbaarheid van het model en dit als uitgangspunt namen voor koop en verkoop.

Trends

Eigenlijk is het inzicht dat we sterk beïnvloed worden door onze omgeving bekend terrein. Kijk naar mode, interieurtrends en dat is redelijk onschuldig – behalve dat deze trends het gebruik van grondstoffen vergroten. Maar bij het denken over migratie en vluchtelingenproblematiek krijgt het soms bedenkelijke trekken.
Maar het werkt ook andersom: trends in het denken over klimaatverandering stimuleren bedrijven om andere keuzes te maken. Financiële afwegingen blijven een rol spelen maar zijn niet meer zaligmakend. De toekomst van onze planeet en de toekomst van onze kleinkinderen en achterkleinkinderen gaat meer en meer een rol spelen in een economie waarbinnen ruimte gemaakt wordt voor andere waarden.
Komen we nu echt bij het kantelpunt in de transitie?

Reacties op bovenstaande blog zijn welkom.