Hoe erg is ‘economische krimp’ als dat bijdraagt aan een duurzame samenleving?

Er wordt wat af gesomberd over de economische krimp die verwacht wordt. Misschien wel 7%! Als ik naar de cijfers van het CBS kijk, betekent dit een teruggang tot het niveau van 2016.
In 2016 waren we al aardig van de vorige crisis hersteld en ‘lonkte’ het perspectief van verdere groei (in praktijk vooral ten goede van mensen en bedrijven die het toch al goed hadden). Hadden we het slecht? Ja, sommigen van ons hadden het slecht. Zij worstelden om het hoofd boven water te houden. Maar als samenleving stonden we er goed voor.

Een stapje terug

Als ervaringsdeskundige (flinke stappen terug) weet ik dat er momenten zijn dat je moet slikken. Maar uiteindelijk zit geluk niet in je salarisstrookje of bankrekening maar in hervinden van je eigen kracht om met tegenslagen om te gaan.
Als we ons realiseren dat we naar een samenleving toegaan waarin het een tandje minder mag en kan dan lopen we nog wel tegen een aantal knelpunten aan. En de lastigste daarvan is dat schulden gebaat zijn bij inflatie en economische groei. Je schuld wordt immers vanzelf minder. Die schuldenlast daar moeten we dus wat mee. Zeker in het perspectief van de schuldenlast zoals deze is toegenomen om de economie overeind te houden. Een schone taak voor economen om na te denken over een financieel systeem dat niet of tenminste minder afhankelijk is van groei.

De winst van krimp

We zien het om ons heen. De planeet leeft op, de lucht wordt schoner. We leren, zowel individueel en als bedrijven. We worden creatief in het vinden van oplossingen. We herwaarderen het persoonlijk contact. Er ontstaat solidariteit.
We beginnen ons te realiseren – nog onvoldoende – dat cultuur niet kan leven van de markt. Mozart en Bach konden hun werk maken dankzij de opdrachten van kerken en koningshuizen.
Partijen die oplossingen verwachtten van de markt, raken er (voorzichtig) van overtuigd dat deze niet zaligmakend is. Bedrijven die graaien krijgen meer verweer vanuit de samenleving. Zeker wanneer ze hun hand ophouden voor steun van de overheid.

De gulden snede

In zijn boek De gulden snede (2019) stelt Herman Wijffels dat politiek, banken en de landbouw een cruciale rol spelen bij het verduurzamen van de samenleving. ‘We moeten van een lineaire naar een circulaire economie. Alle levensprocessen zijn circulair, maar we hebben processen ontwikkeld die lineair zijn. We moeten nu veel meer werken met en leren van de natuur.’ Bron

Conclusie

Een economie die 7% kleiner is, is geen natuurramp voor Nederland. We hebben er zelfs bij te winnen als we bereid zijn de lessen te leren. Terug naar de vraag: is een economische krimp van 7% een drama? Ja, ik wil dat zeker niet bagatelliseren. Bedrijven die omvallen, mensen die werkloos worden. Er is veel leed! Maar als samenleving kunnen we wel een stootje hebben als we er maar voor zorgen dat de pijn eerlijk verdeeld wordt … het verhaal van de sterkste schouders, zwaarste lasten.